Maatschappelijke onrust

De publicatie ‘De werking van woorden als wapen’ behandelt de groeiende verruwing van het publieke debat in Nederland, waarbij de ondergrens van acceptabele uitspraken over minderheden zoals transgender personen, joden en moslims lijkt gedaald. In doorlopend onderzoek van NTA naar deze fenomenen worden steeds vaker, steeds breder en steeds explicietere demoniserende dynamieken zichtbaar. Demoniserende dynamieken (zoals wij-zij-dynamieken, tot Ander maken, ontmenselijken, demoniseren) bedreigen niet alleen het levensgeluk van geraakte doelgroepen, maar ook de democratische samenleving. Daarom bespiegelt deze publicatie dit fenomeen overkoepelend, waarbij het als casestudy drie doelwitgroepen beschouwt. Deze drie doelwitgroepen zijn ondanks hun kleine omvang sterk oververtegenwoordigd in discriminatiecijfers.

Welke behoeften, zorgen, kansen en dilemma’s hebben uitvoerende jeugdprofessionals op het gebied van preventie en aanpak van polarisatie? De Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS) deed hier samen met het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) onderzoek naar.

De bondgenotenmethodiek is ontwikkeld zodat de politie en gemeente verbinding heeft met verschillende gemeenschappen, leefstijlen en culturen in de samenleving, weet wat er speelt en wat de effecten zijn van haar optreden. Het rapport 'In verbinding' geeft antwoord op de vraag hoe je dat in de praktijk doet: verbinding maken, in verbinding staan, in verbinding komen, meer zicht krijgen op maatschappelijke spanningen en voorkomen dat maatschappelijke onrust escaleert.

Steeds vaker merken professionals in gemeenten dat groepen tegenover elkaar komen te staan. Dat kan gaan om buren, inwoners met verschillende meningen, of groepen die het vertrouwen in de overheid verliezen. Soms ontstaat dit door lokale situaties, maar vaak spelen landelijke of internationale gebeurtenissen mee. De handreiking legt uit hoe dit werkt en wat deze professionals kunnen doen. In de handreiking staat de Polarisatie Verkenningskaart (PVK) centraal. Met dit hulpmiddel kunnen lokale professionals snel inschatten wat er speelt en in welke fase een spanning zit. Ook geeft de handreiking voorbeelden, tips en werkvormen die direct toepasbaar zijn in de praktijk.

Met deze handreiking verkrijg je als gemeentelijke bestuurder, ambtenaar of communicatieadviseur meer inzicht in de dynamiek en oplossingsrichtingen voor polarisatie. De handreiking heeft een specifieke focus op de intocht van Sinterklaas, maar kan ook toegepast worden op andere polarisatie-fenomenen. Aan bod komt het analyseren van de lokale kaart, strategisch leiderschap, inclusieve communicatie en borging.

De opvang van asielzoekers, de start van een bouwproject, spanningen tussen buurtbewoners, kernenergie, de wolf, het zijn allemaal onderwerpen die burgers in hun leefwereld raken. Inwoners voelen bezorgdheid, boosheid of wantrouwen, en dat merk je in de gesprekken. Als ambtenaar of professional is het belangrijk om zowel oprecht naar de inwoners te luisteren als grenzen aan te geven. Elk contact met inwoners biedt de mogelijkheid om een relatie op te bouwen en invloed uit te oefenen op een abstract begrip als vertrouwen in de overheid. Agnes Dinkelman, oprichter van Stillare en deskundige op het gebied van conflicthantering en het beïnvloeden van sociale dynamiek, geeft 10 punten praktische tips om constructieve gesprekken te voeren met als resultaat meer vertrouwen in elkaar en gemeenschapszin.

Wij-zij denken heeft impact. Het verrijkt én bedreigt. De stabiliteit van een land, stad, buurt of school, organisatie of bedrijf kan op het spel komen te staan… door polarisatie. We hebben als professionals inzicht en game changers nodig.

Een demonstratie voor vrede in Gaza of boze burgers die aan de poorten van het gemeentehuis rammelen. Wanneer spreek je van polarisatie en wanneer kom je in actie? De nieuwe tool Afwegingskader polarisatie, ontwikkeld door Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS), helpt je om dat te bepalen. KIS-themacoördinator Annemarie van Hinsberg vertelt over de tool, het nut en de noodzaak ervan. ‘Je wilt vroeg genoeg kunnen inschatten: waarop ga ik inzetten en waarom? Die keuze, daar gaat het om.’