Onderzoek: Ruim helft van de jongeren weleens online benaderd voor een ‘snel geld’-klus
Door de snelle digitale ontwikkelingen leven jongeren meer dan ooit in twee werelden: online en offline. Die werelden vloeien in elkaar over en criminelen maken daar graag misbruik van. Waar jongeren vroeger vooral offline: op straat, op school of in de sportclub werden benaderd door criminele netwerken, gebeurt dat nu ook online.
Een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Utrecht in samenwerking met het Regionale Informatie- en Expertisecentrum (RIEC) Midden-Nederland en Bureau Regionale Veiligheidstrategie (RVS), onder 236 jongeren, laat zien dat meer dan de helft (54%) weleens online benaderd is voor een ‘snel geld’-klus. Deze oproepen verschijnen vooral op TikTok, Instagram, Snapchat, YouTube, Telegram en WhatsApp. Jongeren worden gevraagd om geld over te maken, te pinnen voor iemand anders, iets te vervoeren, mee te doen aan fraude of zelfs naaktbeelden te delen.
Opvallend is dat online persoonlijke benadering (21%) ruim twee keer zo vaak voorkomt als offline benadering (10%). De digitale leefomgeving van jongeren blijkt daarmee een belangrijk kanaal voor criminelen. Maar het onderzoek laat ook zien dat de offline wereld niet uit beeld mag raken. Jongeren worden in buurten, op scholen en winkelcentra nog steeds fysiek aangesproken, vaak door onbekenden, soms door bekenden. Deze offline klussen gaan veelal over het vervoeren of bewaren van drugs of wapens.
Wie lopen meer risico?
Jongeren die tussen de 18 en 22 jaar zijn, veel feesten, of een slechtere relatie met hun ouders hebben, blijken kwetsbaarder. Daartegenover staan jongeren die meer tijd thuis doorbrengen, bijvoorbeeld met familie, films, YouTube of (bord)spellen, die juist minder vaak worden benaderd.
Vervolgonderzoek
Dit pilotonderzoek is een eerste stap richting beter begrip van welke jongeren vaker doelwit zijn. Dat inzicht is nodig om te voorkomen dat jongeren benaderd worden voor het plegen van criminaliteit. Maar het gaat om een onderzoek met een kleine groep jongeren en alleen schoolgaande jongeren vanaf 15 jaar deden mee. Daardoor weten we nog weinig over andere groepen, zoals jongere tieners of thuiszitters. Ook is niet onderzocht of jongeren die worden benaderd, ook echt ingaan op het aanbod. Meer vervolgonderzoek is nodig om dat beter te begrijpen.
Aanbevelingen
- Scholen: geef goed onderbouwde voorlichting over online criminele benaderingen.
- Ouders: investeer in open communicatie en een sterke band.
- Online platforms: herken en verwijder oproepen en advertenties sneller.
Zorgvuldig handelen is noodzakelijk: sommige vormen van voorlichting kunnen nieuwsgierigheid juist vergroten of het probleem normaliseren. Daarom moet preventie aansluiten bij wat onderzoek laat zien dat wél werkt.
Praat erover
Omdat praten met jongeren over de online leefwereld zo ontzettend belangrijk is, startte we vorige maand met onze campagne 'praat erover' tegen online benaderen van jongeren voor criminele klusjes. Meer informatie over deze campagne en de video bekijken, klik hier.
Deelnemers aan het onderzoek
Het onderzoek is gedaan onder 236 schoolgaande jongeren tussen 15 tot 33 jaar (de meeste waren 16 of 17 jaar). De jongeren kwamen vooral uit de provincie Utrecht, uit zowel dorpen als steden. Ze volgden verschillende opleidingen, zoals vmbo, havo, mbo, hbo en wo. Er is gekeken naar drie soorten benadering:
- offline persoonlijke benadering: in het echt, bijvoorbeeld op straat of op school.
- Online persoonlijke benadering: via sociale media of apps, door iemand die contact zoekt.
- Online oproepen of advertenties: berichten of filmpjes die jongeren zien.
Meer informatie
Een samenvatting van het onderzoek en de gebruikte methoden vind je hier.
