Publicatie Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP): Migratie als spiegel van maatschappijbeelden. Een onderzoek naar opvattingen in de bevolking over migratie, nationale identiteit, samenleving en politiek
In Nederland is migratie en migratiebeleid het afgelopen jaar vrijwel onophoudelijk onderwerp van maatschappelijk en politiek debat. Dit geldt in het bijzonder voor asielmigratie, een onderwerp dat sterk gepolariseerd is. De komst van een AZC of andere vormen van opvang voor nieuwkomers heeft alleen al dit jaar in een aanzienlijk aantal gemeenten in Nederland felle en soms gewelddadige protesten opgeleverd, bijvoorbeeld in de vorm van het verstoren van een informatiebijeenkomst of raadsvergadering of de bedreiging van lokale politici of bestuurders. Ook in Midden-Nederland hebben we dit jaar in meerdere gemeenten uitingen van maatschappelijke onrust waargenomen.
Tegen deze achtergrond biedt de publicatie van het SCP waardevolle inzichten op het perspectief van burgers op asiel- en migratievraagstukken. Een kleine greep hieruit:
- Onder de Nederlandse bevolking bestaat brede weerstand tegen het opnemen van meer asielzoekers dan het huidige aantal.
- Opvattingen van mensen over migratie worden bepaald door de mate waarin men migratie als een bedreiging ziet voor het eigen welzijn of voor het welzijn van de groep waartoe men behoort. Denk hierbij bijvoorbeeld aan toegang tot de woningmarkt of banen, maar ook zaken die de culturele identiteit raken, zoals gebruik van de eigen taal of de viering van bepaalde tradities.
- Mensen zien voornamelijk schuring tussen migratie en veiligheid, de nationale identiteit en bovenal de woningmarkt. Er is brede instemming met de stelling dat vluchtelingen het bemachtigen van een woning voor Nederlanders moeilijker maken. Daarnaast vindt een grote groep het oneerlijk dat statushouders in sommige gemeenten voorrang krijgen op een sociale huurwoning. Ervaren dreiging door migratie verschilt sterk naar opleidingsniveau en gaat hand in hand met maatschappelijk onbehagen, maar ook wantrouwen richting de politiek en een gebrek aan -ervaren- waardering en erkenning vanuit Den Haag.
- Wat betreft de relatie tussen nationale identiteit en ervaren dreiging door migratie, blijkt uit het onderzoek dat de ervaren dreiging in Nederland de afgelopen twintig jaar vrijwel stabiel is gebleven of zelfs licht is gedaald. Nederland behoort daarmee tot de landen in Europa die gemiddeld genomen de minste dreiging door migratie ervaren.
- Wat betreft de opvattingen van mensen over welke migranten zich mogen vestigen in Nederland laat het onderzoek zien dat gemiddeld genomen Nederlanders het meeste belang hechten aan kenmerken die migranten kunnen verwerven, zoals een goede opleiding of het spreken van de Nederlandse taal.
- Daarnaast hangen de opvattingen van mensen over welke migranten zich mogen vestigen in Nederland samen met de ervaren dreiging door migratie en de invulling van ‘echt’ Nederlanderschap. Mensen die meer dreiging ervaren door migratie en selectiever zijn over wat een ‘echte’ Nederlander is, stellen meer eisen aan de migranten die welkom zijn in Nederland. Dit komt waarschijnlijk voort uit de behoefte om de ‘eigen’ gemeenschap te beschermen tegen de (gepercipieerde) gevolgen van migratie.
