Handvatten Movisie : drie strategieën voor echte burgerparticipatie rondom asielopvang

Handvatten Movisie : drie strategieën voor echte burgerparticipatie rondom asielopvang

De afgelopen maanden hebben er in Nederland vele protesten van inwoners tegen de komst van asielzoekerscentra of huisvesting van vluchtelingen plaatsgevonden, ook in gemeenten in Midden-Nederland. In sommige situaties ging dit gepaard met geweld en intimidatie: politici en bestuurders werden zelfs bedreigd. Met een verwachte verdere toename van vluchtelingen en een tekort aan opvangplekken, is het belangrijk dat gemeenten zich voorbereiden op hoe ze hierin hun verantwoordelijkheid nemen en de communicatie en participatie met inwoners aanpakken. 
Om gemeenten hierin te ondersteunen, heeft Movisie, hét landelijke kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken, drie strategieën geformuleerd over hoe het gesprek met inwoners aan te gaan.

 

  1. Zorg voor échte participatie: Participatie is geen garantie op instemming: het is een manier om mensen hun stem te laten horen. Juist ook als die stemmen zacht zijn, twijfelen of zich hebben afgekeerd. De uitkomst is niet dat iedereen het met je eens is. Maar wel dat mensen zich gezien en serieus genomen voelen. Zorg ook voor echte participatie, niet alleen informatie. Wees daarbij duidelijk over het doel zodat mensen niet met verkeerde verwachtingen deelnemen. Tot slot: start vroeg met participatie. Het verzet zal groter zijn als inwoners last minute pas worden betrokken.
  2. Laat als gemeente zien waar je voor staat: participatie is essentieel, maar niet voldoende. Gemeenten moeten ook een verhaal hebben over het waarom van opvang. Over mensenrechten. Over solidariteit. Over de grenzen van wat je als samenleving accepteert.
  3. Koppel zorgen aan oplossingen – werk aan handelingsperspectief: verschillende motieven om voor of tegen de komst van een azc te zijn. De gemeente moet goed analyseren welke zorgen er spelen rondom een besluit. Veel weerstand is gebaseerd op gevoel: angst voor overlast, onveiligheid of verlies van grip. Erken dat, maar blijf niet hangen in zorgen of angst. Vraag: ‘Wat hebben jullie nodig om dit te laten werken?’ verschillende motieven om voor of tegen de komst van een azc te zijn. De gemeente moet goed analyseren welke zorgen er spelen rondom een besluit. Veel weerstand is gebaseerd op gevoel: angst voor overlast, onveiligheid of verlies van grip. Erken dat, maar blijf niet hangen in zorgen of angst. Vraag: ‘Wat hebben jullie nodig om dit te laten werken?’

 

Bureau RVS organiseert kennissessie ‘Omgaan met onrust rondom asielmigratie’

Wil je nog meer weten over maatschappelijke onrust als gevolg van asielmigratie? Kom dan naar de kennissessie voor ambtelijke professionals die Bureau RVS organiseert op 19 november 2025 van 13.00 tot 16.30 uur (inloop met lunch vanaf 12.00 uur). Op basis van grootschalig onderzoek in Midden-Nederland krijg je tijdens deze bijeenkomst inzicht in draagvlak, sentimenten en communicatievoorkeuren van inwoners. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en casussen werk je aan concrete handelingsopties voor jouw gemeente of organisatie. 

  • Kijk voor meer informatie en om je aan te melden voor de kennissessie hier.

Heb je vragen over de sessie, neem dan contact op met projectleider Maatschappelijke onrust Karina van der Meijden.